Document Type : Original Article

Author

• سمر الديوب

قسم زبان عربی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی - دانشگاه البعث - حمص - سوریه.

Abstract

این پژوهش به دنبال اثبات این فرضیه است که گفت‌وگوهایی که توسط التوحیدی در کتابش *الهوامل والشوامل* ارائه شده، در دسته ادبیات تخیلی قرار می‌گیرد که تحت کنترل عقل است و با تخیل بی‌حد و مرز همزمان است و با آن در گفت‌وگو است. التوحیدی گفت‌وگوها و مباحثه‌های فرضی را با هدف مشخصی ساخت، بر اساس این ایده که ادبیات تصویری از واقعیت بر اساس دوگانگی دید و بصیرت ارائه می‌دهد. برای دستیابی به این هدف، پژوهش از طرح زیر پیروی می‌کند:
- نظریه کنش‌های گفتاری: بحثی در اصطلاح‌شناسی
- ابوحیان التوحیدی و ادبیات گفت‌وگویی
- پرسش نگران و پاسخ ثابت: گفت‌وگوهایش با ابن مسکویه به عنوان یک نمونه.
ما به این نتیجه رسیدیم که پرسش فلسفی پرسشی متحیرکننده است که پاسخ‌های قطعی را نمی‌پذیرد. ما بین پرسشی که گفت‌وگو را به سوی دیگری هدایت می‌کند و پرسشگری که به معنای گفت‌وگو با خود است، تمایز قائل می‌شویم. هر دو بر پایه‌ای فلسفی استوارند، زیرا این پرسش‌ها فراتر از سطح طلب دانش هستند. تمرکز بر پرسش مهم‌تر از پاسخی است که ممکن است ضعیف یا قوی، متغیر یا ثابت باشد. پرسش فلسفی، از نظر التوحیدی، ارزش خود را حفظ می‌کند زیرا او به تحقیق با پرسش فلسفی دعوت کرده است. گزاره‌های خبری یا گزارشی کنش‌هایی هستند که گوینده را مسئول تحقق یک واقعیت خاص وصداقت ادعایی می‌کنند که درباره‌اش صحبت می‌کند، که ممکن است صادق یا کاذب باشد. این نمایشی از یک وضعیت است همانطور که گوینده آن را می‌بیند.
ما گفت‌وگوی ابوحیان التوحیدی با استادش ابن مسکویه را در چارچوب نظریه کنش‌های گفتاری کاربردی بررسی می‌کنیم که معتقد است می‌توانیم با کنش‌های اجرایی، یک متن کلاسیک را بخوانیم وپدیده‌های گفتاری ارتباطی را تفسیر کنیم. این به ویژه به دلیل آن است که متون ابوحیان التوحیدی به طور اساسی بر پایه گفت‌وگو ومباحثه استوار است.